ԱՆՎԱՆԱՑՈԻՅՑ` ԱՍՏՂԱԼԻՑ ԵՐԿԻՆՔ։ Չափը շրջանակով` 38,5X26,5 սմ։ Անվանացույցը գտնվում է կիսագնդերի վերևում ժապավենաձև շրջանակի մեջ։ Յուրաքանչյուր կիսագնդի տրամագիծը 20 սմ։ Քարտեզը պատկերում է երկնային մարմինները համաստեղությունները իրենց անվանումների մակագրություններով, օր. Մեծ արջ, Խեցգետին, Առիւծ, Նաւ արգոնեան, Կետ ձուկ, Խոյ, Փիւնիկ հաւ և այլն։ Կիսագնդերի ներքևում աստղալից երկինքը պատկերող երկու փոքր կիսագնդեր։ Դրանց շուրջը հինգ շրջանակներ «Լուսին», «Լուսնթագ, և իւր արբանեակք», «Երևակ, և իւր արբանեակք» և այլ մակագրություններով։

Մեծ կիսագնդերի ցածի աջ և ձախ անկյուններում զարդափակ քառակուսի շրջանակների մեջ տրված են մեկում` «Մեծութիւնք աստեղաց», իսկ մյուսում` 8 տող ոտանավոր`

մեծ երկնագունտ այս պատկերաց,
ծնէ զերկինս ի բևեռաց,
ը[նդ] ծիր գօտւոյն հասարակած
ի կետ խոյին, և կշռորդաց։
Այլ փոքր գունտըս նկարած,
ձևէ զերկինս համատարած
ը[նդ] զոդիակ ծիր խաւարման,
մէտ ունելով զրևեռ նորայն։

ՍՂՄ։ ՀԳ լուս.։

ԾԱՆՈԹ.` Քարտեզը ներդիր է Մխիթար Սեբաստացու «Բառգիրք հայկազեան լեզուի» գրքի (Վենետիկ, 1749, հտ. 1) 500-501 էջերի միջև։
Ս. Ղազարի Մխիթարյան մատենադարանում պահվում են այս քարտեզի երկու առանձին օրինակներ, որոնցից մեկը վերևի աջ անկյունում կրում է 82 էջահամարը, իսկ մյուսը էջահամար չունի։ Ըստ երևույթին, այս քարտեզի պղնձե տախտակները օգտագործվել են և առանձին, և իբրև ներդիր` գրքերի մեջ։
Մխիթարյան միաբան Սահակ Ճեմճեմյանի կարծիքով քարտեզը պետք է փորագրված լինի 1746-47թթ. Հ. Զաքարիայի նախաձեռնությամբ (Սահակ Ճեմճեմյան - Մխիթար աբբահօր հրատարակչական առաքելութիւնը, Ս. Ղազար, 1980, էջ 119)։ Քարտեզների երկու օրինակների լուսապատճենները բերված են Վենետիկի Մխիթարյան մատենադարանից ։

Գրաբար