Տիտղոսաթերթ. ԱՐՀԵՍՏ/ ՀԱՄԱՐՈՂՈՒ/ԹԵԱՆ :/ ԱՄԲՈՂՋ ԵՒ ԿԱՏԱ/ՐԵԱԼ :/ Թարգմանեցեալ ի պէտս Հայկա/զունեաց և մանաւանդ Վա/ճառականաց :/Եւ տպագրեցեալ ի տպարանի/սրբոյ Էջմիածնի և սրբոյն Սարգ/սի զօրաւարին :/Ի հայրապետութեան տ[եառ]ն Յակօ/բայ ամենից հայոց Կաթուղիկոսի /և ի միապետութեան Լուտովիկո/սի չորեքտասան երորդի արքային/ Կալլիացւոց :/ Ի ՄԱՐՉԻԼԵԱՅ/ Յամի ներ մարդեղութեան Տ[եառ]ն/ 1675. Օգոստոսի ամսոյ 25 :/ Ի. Յ. Հ. Բ. Տ. Պ :/ [ակոբ Հոլով Բիւզանդեան] :

4 չհ, 147 (=151) գծափակ էջ: Ութածալ, մամուլանիշերը հայատառ և արաբական թվանշաններով: Շարվ. չափը՝ 8,7 x 5 սմ շրջանակով: Տիտղոսաթերթը գծափակ: Գլխազարդեր, վերջազարդեր և զարդագիր: Բնագիրը մոտ 8 կետաչափի բոլորագրով:

Ալիգ. 2.

ՀԻՇԱՏԱԿԱՐԱՆ ՈՒՆԻ:

ԱՌԱՋԱԲԱՆ ՈՒՆԻ:

Մ 12, 1964, ՍՂՄ։ ՎՄՄ։ ԼՀԱԼՖ։ ԱԺԻԼՄ։ ՀՔ։ ԱՆ։ ՇՊ։ ԶՊ։ ԶՄՄ։ ՌԹԳ:

Զ Մատ. 70, Պատմ. 132։ Ղ հտ. 1, 248-249։ Լ հտ. 1,300։ ԳԼ 111։

Ծանոթություն. Այս գիրքը աշխարհաբար (նոր գրական հայերեն) կատարված առաջին հրատարակությունն է։ Միաժամանակ այն հայերեն առաջին մաթեմատիկական տպագիր գիրքն է։ Ըստ Գ. Պետրոսյանի («Սովետական Հայաստան», 1969, հուլիսի 24) «Արհեստ համարողութեան»-ը ազատ թարգմանություն Է գերմանացի հեղինակ Քր. Կլավիուսի «Գործնական թվաբանության համառոտ շարադրանք» լատիներեն ձեռնարկից։ Թարգմանիչը հայտնի չէ, եղել են տարբեր կարծիքներ՝ Ոսկան Երևանցի, Հովհաննես Հոլով Կոստանդնուպոլսեցի, Մատթեոս Վանանդեցի։ Գրքի լեզուն ժամանակի միասնական (առանց արևելյան, արևմտյան բաժանումների) աշխարհաբարն է, որը գործածական էր գլխավորապես հայ վաճառականների շրջանում։ Այս, ինչպես և նույն չափսի մի քանի այլ գրքույկներ («Գիրք այբուբենից», «Գիրք վայելուչ և հարկաւոր» և այլն) ոսկանյան տպարանը հրատարակել է հատկապես հայ վաճառականների համար։ «Արհեստ համարողութեան»-­ը նախապես ծրագրված է եղել հրատարակել «Գիրք վայելուչ և հարկաւոր»­-ի մեջ, որպես նրա մի մասը, ապա ինչ­-ինչ նկատառումներով այն առանձին է հրատարակվել։

Գիրքը թվայնացվել է Հայաստանի ազգային գրադարանում:

Կազմված է՝ Գիրք վայելուչ եւ հարկաւոր հանուրց.- Մարսել, 1675.

Աշխարհաբար