Ագոնց, Ստեփանոս (Գիւվէր), 1740-1824
Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի՝ Ասիոյ, Եւրոպիոյ, Ափրիկիոյ և Ամերիկոյ : Ստորագրեալ զիւրաքանչիւր աշխարհաց որ ի նոսա՝ զդիրս, զբերս, զբարս, զվաճառականութիւն, զկառավարութիւն, զկրօնս և այլն : Մասն չորրորդ : Ամերիկա / Ագոնց Ստեփանոս (Գիւվէր). - Ի Վենէտիկ : Ի Վանս սրբոյն Ղազարու, 1802. - 654 էջ : նկար ; 17 սմ.
Շարվածքը՝ 7x14,3 սմ: Աշխատասիրուբ Տն Տն Ստեփաննոսի Գիւվէր Ագոնց Ածապատիւ Արքեպսի Սիւնեաց, և Աբբայի միաբանութե Տն Մխիթարայ մեծի Աբբայի։ Արդեամբք թօխաթեցի բարեպաշտօն Պարոն Պաղտասարի Սապէլեան։ Յամի տն 1805-1802. Ի թուին ռմծդ: Այս աշխատությունը ամբողջությամբ չորս մասից է։ Երրորդ և չորրորդ մասերը («Ափրիկէ» «Ամերիկա») բաղկացած են յուրաքանչյուրը մեկական հատորից։ Երկրորդ մասը («Եվրոպիա») բաղկացած է 6 հատորից, իսկ առաջին մասը՝ («Ասիա») պետք է բաղկացած լիներ 4 հատորից, բայց մենք տեսել ենք միայն երկուսը՝ Ա և Դ հատորները։ Այդ մասի Բ և Գ հատորները չգտանք ոչ մի գրադարանում։ Եվ քանի որ մատենագետները մանրամասն չեն նկարագրել աշխատությունը, մենք հաստատ չենք կարող ասել՝ այդ հատորները լո՞ւյս են տեսել, թե ոչ։ Բ և Գ հատորները հիշատակել ենք կասկածանքով (տես NN 63, 64)։
Այսպիսով, ամբողջ աշխատությունը բաղկացած է 10 կամ 12 հատորից։ Մեզ հանդիպած 10 հատորների տպագրությունն սկսվել է 1802 թ. և ավարտվել է 1806-ին։
Ըստ Ղազիկյանի՝ աշխատությունը բաղկացած է 11 հատորից։ Իսկ տպագրությունն ավարտվել է 1808 թ. (տես «Հայկական նոր մատենագիտութիւն», հտ. Ա, էջ 18)։
Ամենից առաջ՝ 1802 թ. տպագրվել են սույն երկրորդ մասի սկզբի 4 հատորները, և երրորդ ու չորրորդ մասերը։ Այնուհետև, 1804 թ. տպագրվել են երկրորդ մասի Ե-Զ հատորները։ Վերջում տպագրվել է առաջին մասը, որի Ա հատորը լույս է տեսել 1806 թ., իսկ Դ հատորը՝ 1805 թ.։ Առաջին մասի Բ և Գ հատորները ենթադրում ենք, որ լույս են տեսել 1805 թ., թեև Ղազիկյանի նկարագրությունից կարելի է ենթադրել նաև, որ այդ երկու հատորները, կամ դրանցից մեկնումեկը, տպագրվել է 1807-1808 թթ.։ ՀԳ 2195, Մ, ԳԱԹ Ազատյան ֆ., ԷՃԳ, ՄԼԳ:
Զ Մատ. 37-38: Ղ. 1. 18: Գիրքը թվայնացվել է Հայաստանի ազգային գրադարանում:
Բովանդ. - Էջ 3-4՝ Առ վերծանօղ մատենիս։ -5-99՝ Մասն չորրորդ. Ամերիկա։ Ա անուն։ -100-202՝ Աշխարհ Ա. ԺԳ Նահանգք միացեալք։ -203-234՝ Աշխարհ Բ. Քանատա։ -235-253՝ Աշխարհ Գ. Նոր Սվոդիա։ -254-262՝ Աշխարհ Դ. Պարոյր Հուդսոնի։ - 263-275՝ Աշխարհ Ե. Լուիսիա։ -276-286՝ Աշխարհ Զ. Ֆլօրիտա։ -287-379՝ Աշխարհ Է. Մէքսիքոն։ -380-384՝ Աշխարհ Ը. Նոր Մէքսիքոն։ 385-390՝ Աշխարհ Թ. Քալիֆօրնիա։ 391-467՝ Աշխարհ Ժ. Անդիլլեան կղզիք կամ Արշիպեղագոս Անդիլլեան։ -468-483՝ Աշխարհ ԺԱ. Ցամաք։ - 484-544՝ Աշխարհ ԺԲ Բէրու։ -545-584՝ Աշխարհ ԺԳ. Քիլի կամ Քիլա կամ Չիլէ։ -585-602՝ Աշխարհ ԺԴ. Բարակվայ կա Բլադա։ -603-618՝ Աշխարհ ԺԵ. Ամազունիք։ -619-634՝ Աշխարհ ԺԶ. Պրասիլիա։ -635-644՝ Աշխարհ ԺԷ. Երկիր Մակելլանեան։ -645-646՝ Բացատրութիւն աշխարհագրական անուանց։
Գրաբար
Հայ գիրք--Վաղ շրջան, 1801-1850
Ամերիկա--Աշխարհագրություն
Վենետիկ
Իտալիա
ՀԱԳ
Աշխարհագրութիւն չորից մասանց աշխարհի՝ Ասիոյ, Եւրոպիոյ, Ափրիկիոյ և Ամերիկոյ : Ստորագրեալ զիւրաքանչիւր աշխարհաց որ ի նոսա՝ զդիրս, զբերս, զբարս, զվաճառականութիւն, զկառավարութիւն, զկրօնս և այլն : Մասն չորրորդ : Ամերիկա / Ագոնց Ստեփանոս (Գիւվէր). - Ի Վենէտիկ : Ի Վանս սրբոյն Ղազարու, 1802. - 654 էջ : նկար ; 17 սմ.
Շարվածքը՝ 7x14,3 սմ: Աշխատասիրուբ Տն Տն Ստեփաննոսի Գիւվէր Ագոնց Ածապատիւ Արքեպսի Սիւնեաց, և Աբբայի միաբանութե Տն Մխիթարայ մեծի Աբբայի։ Արդեամբք թօխաթեցի բարեպաշտօն Պարոն Պաղտասարի Սապէլեան։ Յամի տն 1805-1802. Ի թուին ռմծդ: Այս աշխատությունը ամբողջությամբ չորս մասից է։ Երրորդ և չորրորդ մասերը («Ափրիկէ» «Ամերիկա») բաղկացած են յուրաքանչյուրը մեկական հատորից։ Երկրորդ մասը («Եվրոպիա») բաղկացած է 6 հատորից, իսկ առաջին մասը՝ («Ասիա») պետք է բաղկացած լիներ 4 հատորից, բայց մենք տեսել ենք միայն երկուսը՝ Ա և Դ հատորները։ Այդ մասի Բ և Գ հատորները չգտանք ոչ մի գրադարանում։ Եվ քանի որ մատենագետները մանրամասն չեն նկարագրել աշխատությունը, մենք հաստատ չենք կարող ասել՝ այդ հատորները լո՞ւյս են տեսել, թե ոչ։ Բ և Գ հատորները հիշատակել ենք կասկածանքով (տես NN 63, 64)։
Այսպիսով, ամբողջ աշխատությունը բաղկացած է 10 կամ 12 հատորից։ Մեզ հանդիպած 10 հատորների տպագրությունն սկսվել է 1802 թ. և ավարտվել է 1806-ին։
Ըստ Ղազիկյանի՝ աշխատությունը բաղկացած է 11 հատորից։ Իսկ տպագրությունն ավարտվել է 1808 թ. (տես «Հայկական նոր մատենագիտութիւն», հտ. Ա, էջ 18)։
Ամենից առաջ՝ 1802 թ. տպագրվել են սույն երկրորդ մասի սկզբի 4 հատորները, և երրորդ ու չորրորդ մասերը։ Այնուհետև, 1804 թ. տպագրվել են երկրորդ մասի Ե-Զ հատորները։ Վերջում տպագրվել է առաջին մասը, որի Ա հատորը լույս է տեսել 1806 թ., իսկ Դ հատորը՝ 1805 թ.։ Առաջին մասի Բ և Գ հատորները ենթադրում ենք, որ լույս են տեսել 1805 թ., թեև Ղազիկյանի նկարագրությունից կարելի է ենթադրել նաև, որ այդ երկու հատորները, կամ դրանցից մեկնումեկը, տպագրվել է 1807-1808 թթ.։ ՀԳ 2195, Մ, ԳԱԹ Ազատյան ֆ., ԷՃԳ, ՄԼԳ:
Զ Մատ. 37-38: Ղ. 1. 18: Գիրքը թվայնացվել է Հայաստանի ազգային գրադարանում:
Բովանդ. - Էջ 3-4՝ Առ վերծանօղ մատենիս։ -5-99՝ Մասն չորրորդ. Ամերիկա։ Ա անուն։ -100-202՝ Աշխարհ Ա. ԺԳ Նահանգք միացեալք։ -203-234՝ Աշխարհ Բ. Քանատա։ -235-253՝ Աշխարհ Գ. Նոր Սվոդիա։ -254-262՝ Աշխարհ Դ. Պարոյր Հուդսոնի։ - 263-275՝ Աշխարհ Ե. Լուիսիա։ -276-286՝ Աշխարհ Զ. Ֆլօրիտա։ -287-379՝ Աշխարհ Է. Մէքսիքոն։ -380-384՝ Աշխարհ Ը. Նոր Մէքսիքոն։ 385-390՝ Աշխարհ Թ. Քալիֆօրնիա։ 391-467՝ Աշխարհ Ժ. Անդիլլեան կղզիք կամ Արշիպեղագոս Անդիլլեան։ -468-483՝ Աշխարհ ԺԱ. Ցամաք։ - 484-544՝ Աշխարհ ԺԲ Բէրու։ -545-584՝ Աշխարհ ԺԳ. Քիլի կամ Քիլա կամ Չիլէ։ -585-602՝ Աշխարհ ԺԴ. Բարակվայ կա Բլադա։ -603-618՝ Աշխարհ ԺԵ. Ամազունիք։ -619-634՝ Աշխարհ ԺԶ. Պրասիլիա։ -635-644՝ Աշխարհ ԺԷ. Երկիր Մակելլանեան։ -645-646՝ Բացատրութիւն աշխարհագրական անուանց։
Գրաբար
Հայ գիրք--Վաղ շրջան, 1801-1850
Ամերիկա--Աշխարհագրություն
Վենետիկ
Իտալիա
ՀԱԳ
All site content, except where otherwise noted, is licensed under a